Günümüzde artan enflasyon, hayat pahalılığı ve gıda israfı, tüketicileri daha bilinçli alışveriş yapmaya zorluyor. Özellikle son kullanma tarihi yaklaşan ürünler, doğru değerlendirildiğinde sadece bireysel bütçeye değil, toplumsal israfın önlenmesine de büyük katkı sağlıyor.
Bu yazımızda, son kullanma tarihi yaklaşan ürünleri satın almanın neden akıllıca bir tercih olduğunu ve bu ürünleri güvenle kullanmanın yollarını detaylı şekilde anlatacağız. Ayrıca 9 altın kural ile hem tasarruf ederken hem de bilinçli tüketici olmanın ipuçlarını paylaşacağız.
1. Son Kullanma Tarihi Yaklaşan Ürün Ne Demektir?
Son kullanma tarihi yaklaşan ürün, etiketinde belirtilen “tavsiye edilen tüketim tarihi”ne (TETT) veya “son kullanma tarihi”ne (SKT) çok az süre kalmış ürünlerdir. Bu ürünler genellikle:
Market raflarında özel indirimle satılır
Hala taze ve güvenli olabilir
Doğru şekilde muhafaza edilirse kısa vadede güvenle tüketilebilir
Bu ürünlerle ilgili en önemli konu, tarih etiketlerini doğru okumak ve hangi ürünlerde dikkatli olunması gerektiğini bilmektir.
2. TETT ve SKT: Aradaki Farkı Bilin
TETT (Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi), ürünün lezzet, doku veya aromasında zamanla yaşanabilecek değişimleri ifade eder. Örneğin:
Bisküvi
Makarna
Kuruyemiş
Süt tozu
Çikolata
Bu ürünler, TETT geçmiş olsa bile tüketilebilir durumda olabilir. Elbette, görünümünde veya kokusunda bozulma varsa kullanılmamalıdır.
SKT (Son Kullanma Tarihi) ise, özellikle süt ürünleri, et, balık gibi çabuk bozulan gıdalarda bulunur ve bu tarih geçtiğinde ürün tüketilmemelidir. SKT geçmiş bir ürün:
Gıda zehirlenmesine neden olabilir
Besin değeri kaybolmuş olabilir
Sağlığa zararlıdır
Anahtar nokta: TETT ≠ SKT. Her iki tarihin anlamını bilmek, son kullanma tarihi yaklaşan ürünler için sağlıklı karar almanızı sağlar.
3. Neden Bu Ürünleri Satın Almalısınız?
İşte son kullanma tarihi yaklaşan ürünlerin avantajları:
%30 ila %70 arasında indirimlidir
Aynı kalite, daha düşük fiyat
İsrafı azaltmaya katkı sağlar
Toplumsal çevresel sorumluluğa destek olur
Az bütçeyle büyük market alışverişi yapılabilir
Özellikle büyük market zincirleri ve e-ticaret siteleri, bu ürünleri daha fazla teşvik etmektedir.
4. 9 Kural ile Tasarrufunuzu Katlayın
1. Ambalajları Dikkatle Kontrol Edin
Son kullanma tarihi yaklaşan ürünlerde ambalaj bütünlüğü çok önemlidir. Şişmiş, sızıntılı veya yırtılmış ürünlerden uzak durun. Bu ürünler bakteri üretebilir.
2. Tarihi Geçmiş Ürünü Asla Almayın
Tarih geçmiş ama rafta duran ürünleri ne kadar ucuz olursa olsun satın almayın. Bu, hem sağlığınızı hem de paranızı riske atar.
3. Hemen Tüketebileceğiniz Ürünlere Yönelin
Akşam menüsünde kullanacağınız yoğurt, süt, peynir gibi ürünlerin TETT’si ertesi gün bile olabilir. Taze ürün gibi tüketirsiniz, %50 ucuza alırsınız.
4. Derin Dondurucudan Yararlanın
Et, tavuk, balık gibi ürünlerin TETT’sine 2-3 gün kalmışsa, derin dondurucuda muhafaza ederek süreyi uzatabilirsiniz. Böylece stoklu alışveriş de yapmış olursunuz.
5. Küçük Paketleri Tercih Edin
Büyük paketli bir ürünün son kullanma tarihine 2 gün kaldıysa bitiremeyebilirsiniz. Bu yüzden tek kullanımlık veya küçük gramajlı paketleri seçmek daha akıllıcadır.
6. Günlük Planlama Yapın
Bugün alıp yarın tüketebileceğiniz ürünleri bilinçli şekilde alın. Planlı alışveriş listesi hazırlamak hem zaman hem para kazandırır.
7. İndirimli Ürün Raflarını Takip Edin
Marketlerde genellikle “FIRSAT ÜRÜNLERİ” veya “TARİHİ YAKLAŞANLAR” adıyla özel reyonlar bulunur. Bu alanları alışverişin ilk adımında kontrol edin.
8. E-ticaret Kampanyalarını Kullanın
Bazı e-ticaret siteleri “tarihi yakın ürünler” için özel kategori oluşturmuştur. Örneğin:
ensonpazar.com
indirimlituket.com
tuket.com.tr
Bu platformlarda hem filtreleme hem ürün kıyaslama yapılabilir.
9. Sık Tükettiğiniz Ürünleri Tanıyın
Yoğurt, süt, ekmek, yumurta, yeşillik gibi sık tüketilen gıdaları tarih yaklaşmış olarak aldığınızda hem bozulmadan tüketir hem de düzenli tasarruf yaparsınız.
5. Hangi Ürünlerde Daha Güvenli?
Son kullanma tarihi yaklaşmış ürünleri en güvenli şekilde değerlendirebileceğiniz ürün kategorileri:
Kuru Gıdalar: makarna, bakliyat, tahıl, pirinç
Konserve Ürünler: salça, ton balığı, mısır
Atıştırmalıklar: kraker, gofret, kurabiye
Temizlik Ürünleri: sabun, deterjan (gıda değil ama fiyatı düşer)
Kozmetik Ürünler: son kullanma tarihli ürünler bazen ciltte alerjiye neden olabilir, dikkatli olunmalıdır
Dondurulmuş Ürünler: derin dondurucudan çıkmadan tarihleri kontrol edilerek güvenle kullanılabilir
6. Sağlık Açısından Dikkat Etmeniz Gerekenler
Her indirim fırsatı iyi bir fikir değildir. Özellikle:
Et ürünleri
Süt ve süt türevleri
Yumurta
Tavuk ve balık
Hazır etli yemekler
Bu ürünlerde mutlaka son kullanma tarihine bakın ve şüpheli durumlarda satın almayın.
Ambalajda şişme, renk değişimi, ağır koku varsa tüketmeyin.
7. Bu Ürünler Neden Ucuz Satılıyor?
Çünkü marketler:
Raflarında taze ürün bulundurmak ister
Tarihi yaklaşan ürünlerin satışını hızlandırmak zorundadır
Tüketicilerin indirim beklentisini karşılar
Gıda israfını azaltmakla sorumludur
Yani ürünün kalitesizliğinden değil, zamanı geldiği için indirim yapılır.
8. Tasarruf Rakamlarla Ne Kadar?
Ortalama bir aile, aylık 5.000 TL market harcaması yapıyorsa
Bu alışverişin %25’ini tarih yaklaşmış ürünlerden alarak
Aylık en az 1.250 TL, yıllık 15.000 TL’ye kadar tasarruf sağlanabilir
Bunun yanında:
Gıda israfı azalır
Doğal kaynak kullanımı optimize edilir
Çevre dostu alışveriş bilinci gelişir
9. İsrafı Azalt, Geleceği Koru
Son kullanma tarihi yaklaşan ürünleri değerlendirmek sadece bireysel tasarruf değil, aynı zamanda sürdürülebilir tüketim alışkanlıklarının gelişmesidir.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’ne (FAO) göre her yıl 1.3 milyar ton gıda çöpe atılıyor. Türkiye’de bu oran yılda kişi başı 93 kg.
Bu yüzden akıllı alışveriş yaparak hem kendinize hem de dünyaya katkı sağlayabilirsiniz.
✅ Sonuç: Bilinçli Tüketici, Akıllı Alışverişçi
Artık biliyorsunuz ki:
Son kullanma tarihi yaklaşan ürünler, doğru seçildiğinde ekonomik bir fırsattır
Doğru saklama koşullarıyla sağlıklı şekilde tüketilebilir
TETT ile SKT farkı bilinerek ürün güvenliği sağlanabilir
Aylık market harcamalarınızda ciddi oranda tasarruf yapabilirsiniz
Unutmayın: “Ucuza almak, kalitesiz almak” değildir. Akıllıca alırsanız, kazanç sizin olur!